Dziennik Ekonomiczny: Wybory globalnej przyszłości

Pobierz raport

W TYM TYGODNIU W CENTRUM UWAGI:

• W czwartek ceny akcji na Wall Street spadały, przerywając najdłuższy od 2021 okres wzrostów, co było efektem rozczarowujących prognoz finansowych dla Microsoftu i Meta. W piątek obraz rynku zmienił się na plus, głównie za sprawą solidnych wyników kolejnych spółek technologicznych (Amazon, Intel, Exxon). Dane z rynku pracy, pomimo niskiego odczytu NFP, wpisują się w obraz miękkiego lądowania, co ograniczyło spekulacje na temat znacznych obniżek stóp procentowych przez Fed. Wyceny wskazują teraz, że w listopadzie i grudniu Fed zdecyduje się na obniżki w skali 25pb. Rentowność 10-letnich obligacji skarbowych USA nieznacznie wzrosła. Na krajowym rynku walutowym czwartek upłynął pod znakiem stabilizacji kursu złotego, natomiast w piątek kurs EURPLN przebił poziom 4,36 i był najwyższy od połowy czerwca. Rentowności polskich obligacji skarbowych wzrosły na krótszym końcu krzywej, na długim były stabilne.
• Głównym wydarzeniem tygodnia będą wtorkowe wybory prezydenckie w USA, które przyćmią wszystkie pozostałe wydarzenia (szerzej opisujemy je w przeglądzie wydarzeń). Tymczasem nawet bez wyborów rozpoczynający się tydzień byłby ciekawy! W czwartek decyzję -wg nas -o obniżce stóp o 25pb podejmie Fed. W czwartek i piątek obradować też będą inni bankierzy centralni (BoE, Riksbank, Norges Bank, CNB, NBR). To będzie też ważny tydzień dla krajowej polityki pieniężnej – choć RPP (śr.) raczej nie zmieni stóp procentowych, to poznamy nową projekcję PKB i inflacji. Zakładamy, że zgodnie z tradycją odbędzie się też konferencja prasowa Prezesa NBP (czw.).
• Rezerwa Federalna najprawdopodobniej podejmie decyzję o obniżce stopy Fed funds rate o kolejne 25pb, do przedziału 4,50-4,75%. Napływające w ostatnich tygodniach dane były uspokajające – ograniczyły obawy przed załamaniem na rynku pracy, potwierdziły postępowanie dezinflacji przy nadal silnym wzroście gospodarczym. Dane wpisywałyby się więc w scenariusz miękkiego lądowania. To sprawia, że bardziej agresywne cięcia (po 50pb) nie wydają się być już konieczne. Na ruch o 25pb wskazują też ostatnie wypowiedzi przedstawicieli FOMC.
• Pozostałe główne banki centralne również powinny być skłonne do obniżek stóp. Brytyjski BoE (czw.) wg nas zdecyduje się na ruch o 25pb, do 4,75%, m.in. ze względu na hamowanie inflacji (w tym usługowej, na którą uwagę zwracają decydenci). Przeszkodą nie powinien być ogłoszony w zeszłym tygodniu plan fiskalny, zakładający podwyżki podatków i wzrost zadłużenia. Szwedzki Riksbank, zachęcony spadającą inflacją i słabszymi danymi o aktywności gospodarczej, wg nas obniży stopę bazową o 50pb, do 2,75%. Już we wrześniu bank wskazywał na możliwość cięcia w tej właśnie skali. Norweski Norges Bank sygnalizował największą ostrożność wśród pozostałych banków (m.in. za sprawą deprecjacji NOK) i prawdopodobnie utrzyma bieżący poziom stóp (4,50%) przynajmniej do końca roku.
• Polityka pieniężna pozostanie na tapecie również w naszym regionie – oczekujemy, że czeski CNB zdecyduje się na obniżkę stóp o 25pb, choć w zarządzie zaczynają pojawiać się głosy (E.Zamrazilova) sugerujące możliwość pauzy w cyklu obniżek, m.in. za sprawą uporczywości inflacji usługowej i ryzyko wzrostu konsumpcji. Rumuński NBR (pt.) prawdopodobnie utrzyma stopy procentowe bez zmian (6,50%) ze względu na rosnącą inflację i pogłębiający się deficyt fiskalny.
• W globalnym kalendarium makroekonomicznym wyróżniają się dane dotyczące przemysłu i handlu zagranicznego z Niemiec (śr. i czw.), ważne w kontekście przedłużającej się słabości naszego zachodniego sąsiada, oraz finalne dane o PMI za październik z Europy. Pierwszym miernikiem nastrojów w listopadzie będzie natomiast indeks Sentix (wt.). W cieniu powinna pozostać europejska inflacja PPI za wrzesień (śr.). Po drugiej stronie Atlantyku czekać na nas będą dane o zamówieniach fabrycznych (wt.) i wstępny indeks koniunktury konsumenckiej Uniwersytetu Michigan (pt.) za listopad.
• W Polsce pierwsze skrzypce zagra NBP. Decyzja co do wysokości stóp procentowych (śr.) wydaje się jasna – stopy nie zmienią się (st. ref. 5,75%), ale wraz z komunikatem poznamy najważniejsze parametry nowej projekcji PKB i inflacji. Na zwyczajowej konferencji prasowej Prezesa NBP prawdopodobnie poznamy jej dalsze szczegóły, a samą projekcję być może poznamy jeszcze w piątek. Projekcja inflacji prawdopodobnie, tak jak poprzednio, powstanie przy założeniu pełnego odmrożenia cen energii od stycznia 2025 (zasada bieżącego stanu prawnego), co sprawi, że inflacja CPI w 2025 może średniorocznie wynieść powyżej 5%, podobnie jak wg projekcji lipcowej (5,2%). Jednocześnie, wiele wskazuje, że utrzymana zostanie cena maksymalna za energię elektryczną, co ograniczyłoby skalę wzrostu inflacji w względem bazowego scenariusza projekcji. Ważnym punktem odniesienia będzie też prognoza PKB oraz oczekiwane przez ekonomistów NBP tempo hamowania płac i jednostkowych kosztów pracy.
• Wśród innych krajowych danych na uwagę zasługiwać będzie przede wszystkim dzisiejszy raport PMI dla przetwórstwa – oczekujemy nieznacznego wzrostu. NBP opublikuje też dzisiaj ankietę kredytową, będącą miarą popytu na kredyt. W tym tygodniu (śr.-pt.) odbędzie się posiedzenie Sejmu, na którym może być dyskutowany projekt nowelizacji budżetu na 2024. W piątek agencje Fitch i S&P mogą dokonać przeglądu ratingu Polski – nie oczekujemy żadnych zmian.

 

PRZEGLĄD WYDARZEŃ EKONOMICZNYCH:

• USA: Jutro w wyborach prezydenckich zmierzą się były Prezydent USA, Republikanin D.Trump, i obecna Wiceprezydentka, Demokratka K.Harris. Według sondaży szanse są wyrównane, a batalia rozstrzygnie się w 7 kluczowych stanach wahających się (swing states). Głosowanie korespondencyjne dobiega końca – w wielu stanach rozpoczęło się już we wrześniu, w innych dopiero w październiku. Różne są też terminy nadania uzupełnionej karty do głosowania, jednak żaden głos nie może zostać nadany później niż w dniu wyborów. Naturalnie pomiędzy stanami różnią się także terminy zliczania głosów korespondencyjnych. Przykładowo Illinois i Utah zliczą wszystkie głosy, które dotrą najpóźniej 19 listopada, jednak sytuacja w swing states rozwiąże się szybciej – Nevada będzie uznawać głosy spływające do 9 listopada. Jutro zakończy się również wczesne głosowanie w komisjach wyborczych. Za pomocą tych dwóch metod oddano już ponad 75 mln głosów, co przekłada się na ponad 30% uprawnionych do głosowania i 50% oddanych głosów w poprzednich wyborach prezydenckich. Nieoficjalne wyniki wyborów powinniśmy poznać w tym tygodniu – w 2016 D.Trump został uznany za prezydenta elekta następnego dnia po wyborach, natomiast w 2020 J.Biden mógł być pewny swojego zwycięstwa dopiero 4 dni po wyborach, gdy potwierdzono wyniki głosowania w „wahającej się” Pennsylvanii. Większość stanów dopuszcza możliwość ponownego przeliczenia głosów w sytuacji, gdy przewaga jednego kandydata nad drugim jest odpowiednio mała. Do 11 grudnia władze stanowe muszą wskazać ostateczny wynik głosowania. Następnie elektorzy, zgodnie z wynikami wyborów w poszczególnych stanach, 17 grudnia zagłosują na kandydatów na prezydenta i wiceprezydenta, a 6 stycznia ich głosy zostaną oficjalnie policzone na wspólnym posiedzeniu Kongresu. Wtedy też zostaną ogłoszone oficjalne wyniki wyborów. W przypadku zwycięstwa K.Harris kandydat Republikanów najpewniej będzie próbował podważyć wynik wyborów w Sądzie Najwyższym. Byłoby to tym bardziej prawdopodobne, gdyby rozstrzygnięcie zależało od jednego stanu jak w 2000, gdy G.W.Bush wygrał z A.Gore na Florydzie przewagą 537 (sic!) głosów z niemal 6 mln głosów oddanych w całym stanie, a Sąd Najwyższy w rozstrzygnięciu 5:4 przerwał powtórne liczenie głosów, które mogłoby doprowadzić do zmiany zwycięzcy na Florydzie, a tym samym zmienić wynik całych wyborów. Niezależnie od tego kto wygra wybory zaprzysiężenie nowego Prezydenta lub Prezydentki USA odbędzie się 20 stycznia. A o tym co wydarzy się po 20 stycznia i jakie będzie niosło konsekwencje dla Europy, w tym również Polski, pisaliśmy w Makro Focus: Pennsylvania Polka. 
• USA: Zatrudnienie poza rolnictwem w październiku wzrosło znacznie słabiej od oczekiwań, o 12 tys., podczas gdy konsensus kształtował się na poziomie 110 tys. Zatrudnienie w sektorze prywatnym obniżyło się o 28 tys. i był to pierwszy negatywny wynik od grudnia 2020. Dane za ostatnie dwa miesiące zostały zrewidowane w dół o łącznie 112 tys. Październikowy odczyt, podobnie jak poprzednia negatywna niespodzianka za lipiec, znajdował się pod negatywnym wpływem czynników jednorazowych – huraganów Helene i Milton, które uderzyły w okresie zbierania danych, oraz strajków, m.in. w Boeingu. Wpływ strajków na zatrudnienie poza rolnictwem jest szacowany na około 40 tys., nieco trudniej jest skwantyfikować bezpośredni efekt huraganów. Z danych BLS wynika, że w październiku 512 tys. pracowników nie wykonywało pracy w związku z trudnymi warunkami pogodowymi, było to więcej niż wskazywały dane za lipiec br., jednak wyraźnie mniej niż podczas huraganów w 2017. W październiku 2024 stopa bezrobocia, zgodnie z oczekiwaniami, utrzymała się na poziomie 4,1%. Wskaźnik recesji z reguły Sahm spadł poniżej wartości referencyjnej 0,5 i wyniósł 0,43. Lipcowe wskazanie recesji było więc fałszywymi sygnałem pozytywnym, który pojawił się po raz pierwszy od lat 60. W rozczarowujących danych za październik jest dużo „negatywnego szumu” i naszym zdaniem nie powinny one skłonić Fed do ponownego zwiększenia skali obniżek na posiedzeniu w listopadzie. W naszej ocenie ogólny obraz amerykańskiego rynku pracy jest spójny z powolnym schłodzeniem koniunktury („miękkie lądowanie”) i wspiera dalsze, stopniowe obniżki stóp procentowych.
• USA: Wskaźnik ISM dla sektora przemysłowego w październiku obniżył się do 46,5 pkt. z 47,2 pkt. miesiąc wcześniej, wobec oczekiwanego niewielkiego wzrostu. Indeks koniunktury utrzymuje się poniżej neutralnej granicy 50 pkt. już siódmy miesiąc z rzędu, a w ciągu ostatnich 24 miesięcy tylko raz wskazywał na wzrost aktywności. Pogorszenie koniunktury w październiku wynikało z pogłębienia spadku produkcji. Spośród głównych składowych ISM, w październiku wzrosły subindeksy nowych zamówień i zatrudnienia, jednak w obu przypadkach utrzymały się w obszarach recesyjnych. Silnie zwiększył się z kolei subindeks cen, który po miesiącu przerwy powrócił powyżej 50 pkt. Obraz sektora wytwórczego w badaniu ISM pozostaje niekorzystny – słabemu popytowi towarzyszy wysoka presja kosztowa, związana z rosnącymi cenami surowców. Nieco korzystniejszy obraz maluje z kolei badanie PMI – w październiku przetwórczy indeks PMI wzrósł do 48,5 pkt. z 47,3 pkt. we wrześniu i był wyższy niż wynikało z szacunku flash.
• CHN: Przemysłowy indeks Caixin PMI wzrósł w październiku do 50,3 pkt. z 49,3 pkt., silniej od oczekiwań, które kształtowały się na poziomie 49,7 pkt. Odczyt powyżej 50 pkt. wskazuje na wzrost aktywności, po chwilowym spadku we wrześniu. W październiku nowe zamówienia (głównie krajowe) rosły najszybciej od 4 miesięcy, co spowodowało przyspieszenie wzrostu produkcji. Poprawił się też optymizm przedsiębiorców, chociaż pozostawali oni ostrożni, o czym świadczy najszybszy od półtora roku spadek zatrudnienia.
• POL: Inflacja CPI w październiku nieznacznie wzrosła, do 5,0% r/r z 4,9% r/r we wrześniu, zgodnie z naszą prognozą i konsensusem. Przyczyniły się do tego ceny żywności i paliw przy spadku inflacji bazowej. Szacujemy, że ta ostatnia obniżyła się do 4,1-4,2% r/r z 4,3% r/r we wrześniu. Ceny paliw spadły o 2,2% m/m. W listopadzie inflacja CPI powinna się obniżyć, ale wynikać to będzie z efektu bazy statystycznej, a w grudniu wg nas inflacja wróci do poziomu zbliżonego do obecnego. Więcej w Makro Flashu: Inflacja na 5-tkę.
• EUR: Według wstępnych danych inflacja HICP w październiku wzrosła do 2,0% r/r z 1,7% r/r, nieco przekraczając oczekiwania, co można było przewidzieć po wyższych od prognoz odczytach inflacji m.in. w Niemczech. Inflacja bazowa pozostała na poziomie wrześniowym, wynosząc 2,7% r/r. Ceny żywności wzrosły o 2,9% r/r, usług o 3,9% r/r, a dóbr nieenergetycznych o 0,5% r/r. Dezinflacyjny wpływ nadal wywierają ceny energii, które obniżyły się o 4,6% r/r, choć spadek ten jest mniejszy niż we wrześniu, kiedy wyniósł 6,1% r/r. W kolejnych miesiącach zaobserwujemy dalsze, choć coraz mniejsze, spadki cen energii, ze względu na efekt bazy, co przyczyni się do stopniowego wzrostu głównego wskaźnika cen. Jednocześnie brak znaczącego ożywienia gospodarczego nie tworzy ryzyka dla kontynuacji powolnego spadku inflacji bazowej. W związku z tym nie ma przeszkód inflacyjnych do kontynuacji cyklu obniżek stóp procentowych w strefie euro. Dodatkowo, członkowie EBC wskazują, że aktualnie ich główną troską jest zbyt wolne tempo ożywienia gospodarczego. W rezultacie oczekujemy, że na najbliższym listopadowym posiedzeniu zapadnie decyzja o kolejnej obniżce stóp procentowych o 25 pb.
• USA: Deflator PCE, preferowany przez Fed wskaźnik inflacji, we wrześniu obniżył się do 2,1% r/r z 2,3% r/r (przed rewizją 2,2% r/r). Swoją uciążliwość utrzymuje inflacja w usługach, spadając we wrześniu do 3,7% r/r z 3,8% r/r. Pogłębiła się natomiast deflacja cen towarów, które obniżyły się o 1,2% r/r. Wskaźnik w ujęciu bazowym (bez uwzględnienia energii i żywności) pozostał na poziomie 2,7% r/r, takim samym jak miesiąc wcześniej. Momentum inflacji bazowej (zmiana m/m, sa) wzrosło do 0,3% z 0,1%. To przyspieszenie wg nas nie wpłynie na decyzję Fed na najbliższym posiedzeniu, gdzie – tak jak rynek – oczekujemy obniżki stóp o 25 pb. Jeśli jednak wysokie momentum inflacji bazowej utrzyma się przez kolejne miesiące, może to skłonić Fed do spowolnienia cyklu obniżek w 2025.
• USA: Dochody Amerykanów we wrześniu wzrosły o 0,3% m/m (sa) nominalnie oraz o 0,1% m/m realnie. Wydatki wzrosły silniej, o 0,5% m/m nominalnie oraz 0,3% m/m realnie. W przypadku obydwu kategorii wzrosty były silniejsze niż w sierpniu. Wzrost dochodów odnotowano głównie w zakresie wynagrodzeń oraz bieżących transferów osobistych. Został on częściowo zrównoważony przez spadki dochodów z odsetek oraz dochodów właścicieli firm. W wydatkach na usługi największy wpływ na wzrost miały opieka zdrowotna, mieszkalnictwo oraz usługi komunalne. W sektorze dóbr do wzrostu przyczyniły się przede wszystkim inne towary nietrwałe, zwłaszcza leki na receptę, a następnie żywność i napoje oraz pojazdy mechaniczne i części do nich. Wskaźnik oszczędności, pokazujący je jako procent dochodu rozporządzalnego, wyniósł we wrześniu 4,6%. Wzrost realnych wydatków konsumenckich to pozytywny sygnał dla gospodarki, co potwierdzają dane za 3q24, wg których materializuje się scenariusz miękkiego lądowania.
• USA: Liczba osób ubiegających się po raz pierwszy o zasiłek dla bezrobotnych obniżyła się do 216 tys. (wobec 228 tys. poprzednio) i zaskoczyła pozytywnie (kons.: 230 tys.). Jednocześnie liczba bezrobotnych kontynuujących pobieranie zasiłku zgodnie z oczekiwaniami minimalnie spadła, do 1,862 mln w tygodniu, który skończył się 19 października. Ostatnie zawirowania na rynku pracy, wywołane utratą zatrudnienia przez wiele osób w wyniku zniszczeń spowodowanych przez huragany, powoli ustępują, a sytuacja wraca do wcześniejszego poziomu.
• HUN: Saldo handlu towarowego w sierpniu wzrosło do 175,1 mld HUF wobec 65,5 mld HUF w lipcu. W ujęciu rocznym nadwyżka w handlu towarami zmniejszyła się do 5,9% PKB z 6,1% PKB w lipcu. Osłabienie nadwyżki wynika z mocniejszego spadku eksportu (-3,1% r/r) niż importu
  (-1,2% r/r). To tendencja często obserwowana w tym roku, wynikająca z poprawy popytu wewnętrznego przy słabym popycie zagranicznym. Obserwowane osłabienie forinta w tym roku nie jest w stanie dostatecznie poprawić konkurencyjności towarów węgierskich.
• EUR: Stopa bezrobocia w strefie euro we wrześniu pozostała na poziomie 6,3%, poniżej oczekiwanego wzrostu do 6,4%. W UE stopa bezrobocia wyniosła 5,9%. W Hiszpanii stopa bezrobocia sięga 11,2%, najwyżej w UE, a najniższa jest w Czechach (2,8%). W Polsce wynosi 2,9%.
• CZE: Tempo wzrostu podaży pieniądza M3 we wrześniu wyhamowało do 5,7% r/r wobec 6,1% r/r w sierpniu. Po raz pierwszy od sierpnia 2022 dynamika znalazła się poniżej 6% r/r. Na ten spadek wpłynęło głównie wolniejsze tempo wzrostu gotówki w obiegu (1,9% r/r), oraz depozytów z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy (spadek o 9,1% r/r).
• EUR: Panetta (EBC, Bank Hiszpanii) stwierdził, że EBC powinien kontynuować obniżanie stóp procentowych, aby zapobiec spadkowi inflacji poniżej celu. Podkreślił, że mimo spadku inflacji, warunki monetarne pozostają ciasne i konieczne będą dalsze obniżki stóp procentowych, aby wesprzeć słabnącą gospodarkę. Bez takiego wsparcia inflacja może znaleźć się poniżej celu, co stworzy trudną do opanowania sytuację.
• POL: Minister funduszy i polityki regionalnej, Pełczyńska-Nałęcz, ogłosiła podpisanie umowy z BGK, która przewiduje wsparcie dla przedsiębiorców z terenów powodziowych w formie długoterminowych pożyczek ze środków unijnych o łącznej wartości 350 mln PLN. Pożyczki te mogą być umarzane nawet do 90% i mają pomóc firmom w przeniesieniu działalności z obszarów zagrożonych powodzią na bezpieczniejsze tereny. Program ma ruszyć w ciągu trzech tygodni. Dodatkowo, planowane jest przekierowanie do 5 mld EUR z funduszy strukturalnych UE na odbudowę regionów dotkniętych powodzią, co umożliwiła zgoda Komisji Europejskiej na zmianę regulacji unijnych.
• POL: Wiceminister finansów Drop poinformował, że na koniec października stopień sfinansowania potrzeb pożyczkowych brutto budżetu państwa na 2024 wynosi około 95%. Uwzględnia to deficyt budżetu założony w nowelizacji oraz pozostałe potrzeby pożyczkowe, zgodne z przewidywanym wykonaniem.

Drukuj