Monitoring Branżowy: Dekarbonizacja transportu
- W procesie dekarbonizacji szczególne znaczenie ma sektor transportu. Wynika to z jednej strony z jego nieocenionej roli dla społeczeństwa i gospodarki, a z drugiej z dużego udziału w emisjach gazów cieplarnianych i obiektywnych trudności w ich zmniejszaniu. Duża część całkowitych emisji z transportu mieści się w zakresie 1 i 2, a więc w źródłach, które w dużej mierze są pod kontrolą operacyjną podmiotów z branży. Jednocześnie oznacza to, że transport odpowiada za dużą część emisji w łańcuchu wartości (zakres 3) dla wielu podmiotów z innych branż. Presja z ich strony na firmy transportowe może w najbliższych latach wzrastać.
- Udział transportu w całkowitych emisjach gazów cieplarnianych wzrasta. Główne powody tej sytuacji to wzrost aktywności transportowej oraz wolniejsze tempo redukcji emisyjności niż w przypadku innych sektorów. W 2021 w UE-27 transport odpowiadał za 28% emisji gazów cieplarnianych i 33% emisji samego CO2. W przypadku Polski udział transportu w emisjach był niższy i wynosił odpowiednio 18% i 21%.
- Emisje gazów cieplarnianych przez transport w UE-27 w 2021 wyniosły 981 mln t ekwiwalentu CO2 i były jedynie o 5% niższe od notowanych w 2015. Emisje samego CO2 wyniosły 970 mln t – również o 5% mniej niż w 2015. W strukturze emisji CO2 w transporcie dominuje transport drogowy z udziałem 76% średnio w UE-27 i aż 95% w Polsce.
- W Europejskim Zielonym Ładzie i Europejskim Prawie Klimatycznym zapisany jest cel osiągnięcia przez UE zerowych emisji netto najpóźniej w 2050 oraz pośredni cel redukcji emisji netto o 55% wobec 1990 najpóźniej w 2030. Dla sektora transportu wyznaczono cel 90% redukcji emisji do 2050. Kierunki realizacji tego celu wyznacza m.in. Strategia zrównoważonej i inteligentnej mobilności zaprezentowana w grudniu 2020.
- Dekarbonizacja transportu wymaga znacznych nakładów finansowych i będzie procesem czasochłonnym. Nieodzowne są dalszy rozwój badań i technologii, upowszechnienie energii ze źródeł odnawialnych oraz większa efektywność energetyczna transportu. Wyjątkowo kosztowne mogą okazać się wymiana taboru transportowego oraz przystosowanie infrastruktury do nowych źródeł zasilania i zmiany struktury wykorzystania środków transportu. Prawdopodobnie nieodzowne będzie również ograniczenie mobilności i popytu na usługi transportowe.
