Finanse JST: Wyniki samorządów po 3q25

Nadwyżka w budżetach JST wzrosła do 42,7 mld zł. Liczba jednostek z deficytem budżetowym znacząco spadła – do 204 wobec 842 rok wcześniej. W wyniku reformy samorządowych finansów udział dochodów własnych w strukturze dochodów JST wzrósł do 71% (vs 50% przed rokiem), szczególnie silnie w miastach na prawach powiatu (83% vs 59% przed reformą). Łączne dochody JST w okresie 1-3q25 wyniosły 361,3 mld zł, z czego 46% pochodziło z udziałów we wpływach z PIT i CIT. Tempo wzrostu dochodów ogółem było niższe niż przed rokiem (+14,2% r/r vs 19,2% r/r w 1-3q24). Korzystnie na sytuację finansową wpływa wolniejsze tempo wzrostu wydatków (+7,9% r/r).
Nadwyżka operacyjna, rozumiana jako różnica między dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi, osiągnęła 59,8 mld zł, co odpowiada 16,5% dochodów ogółem (+5,3pp r/r). Wzrost wartości tego wskaźnika zanotowano we wszystkich typach JST (najsilniejszy w gminach – o 7,5pp r/r). Równoważeniu budżetów w części operacyjnej sprzyja obserwowane hamowanie dynamiki kosztów, m.in. wynagrodzeń, przy stabilnych dochodach bieżących.
Wartość inwestycji JST zwiększyła się w okresie 1–3q25 o 8,5% r/r, po spadku o 6,6% w całym 2024. Znacznie przyspieszyły inwestycje województw (+42,0% r/r, po spadku o 11,7% w 2024), nieznacznie zmniejszyły się natomiast wydatki inwestycyjne powiatów (-0,4% r/r, po wzroście o 6,5% w 2024). Szeroka dostępność dotacji i pożyczek sprzyja pobudzaniu cyklu inwestycyjnego samorządów, którego szczyt spodziewany jest w 2026.
Zadłużenie sektora JST zmniejszyło się względem końca 2024 o 3,1 mld zł, do poziomu 108,0 mld zł. Częściowo może to być wynikiem wykorzystywania środków z KPO na refinansowanie wcześniej zaciągniętych zobowiązań inwestycyjnych. W okresie 1–3q25 JST spłaciły łącznie 8,2 mld zł zobowiązań, natomiast wartość nowego finansowania wyniosła 5,0 mld zł (wobec 4,5 mld zł rok wcześniej), przy planie na poziomie 27,6 mld zł.
Podtrzymujemy pozytywną ocenę kondycji finansowej samorządów na koniec 2025. Wysokie nadwyżki budżetowe sprzyjają inwestycjom w obszarze transformacji energetycznej, a także ochrony ludności i obronności. Wyzwania pozostają jednak znaczące — dotyczą przede wszystkim zmian demograficznych oraz finansowania oświaty i ochrony zdrowia.

PKO_Finanse_JST_Wyniki_3q25.pdf