Dochody własne samorządów w 1q24 wyniosły 55,1 mld zł (+18,7% r/r) i stanowiły 49% dochodów ogółem (-2pp r/r). Z tytułu wpływów z PIT samorządy otrzymały 18,1 mld zł (+39,9% r/r), a z tytułu CIT 6,6 mld zł (+20,9% r/r). Warto dodać, że w miesięcznych kwotach dochodów z PIT i CIT przewidzianych na 2024 są ujęte wyrównania za 2022.
Dynamika inwestycji w 1q24 była niższa niż w 1q23 (efekt zakończenia wydatkowania środków z perspektywy unijnej 2024-2020 i opóźnienia w starcie nowej perspektywy oraz KPO). Wydatki inwestycyjne zrealizowane w 1q24 wyniosły 8,4 mld zł i stanowiły 7% planu wydatków na cały 2024.
Nadwyżka operacyjna JST wzrosła w ujęciu rocznym i wyniosła 25,5 mld zł (vs 14,8 mld zł na koniec 1q23). W relacji do dochodów ogółem podniosła się do 22,5% (+6,2pp r/r). Pozytywnym sygnałem jest wzrost wartości wskaźnika nadwyżki operacyjnej do dochodów w gminach (do 19,9%, +6,3pp r/r) oraz miastach na prawach powiatu (do 21,2%, +7pp r/r), w których rok temu wskaźnik ten przyjmował najniższy poziom. Sytuacja może jednak ulec pogorszeniu w kolejnych kwartałach, a na koniec 2024 JST przewidują spadek relacji nadwyżki do dochodów do poziomu 2,6%.
Zobowiązania sektora JST nieznacznie zmalały względem końca 2023 i wyniosły 100,6 mld zł (-2% vs koniec 2023). Struktura zobowiązań nie uległa zmianie – za 75% zadłużenia JST odpowiadają wierzyciele krajowi; 51% zobowiązań przypada na miasta na prawach powiatu.
Przedstawiona przez Ministerstwo Finansów w maju’24 propozycja reformy dochodów JST zakłada zwiększenie udziału dochodów własnych JST i oparcie dochodów z PIT i CIT na dochodach podatników, a nie, jak do tej pory, na udziale w należnych podatkach. System taki ma uniezależnić dochody JST od zmian w systemie podatkowym. Zmniejszeniu ma jednocześnie ulec udział subwencji w strukturze dochodów – według wstępnych wyliczeń MF relacja dochodów podatkowych z PIT i CIT do subwencji ogólnej w 2025 ma wynieść 80%-20%, podczas gdy w planie na2024 relacja ta kształtuje się na poziomie 46%-54%. Nowy system finansowania ma uwzględniać również różne potrzeby wydatkowe JST.