Dziennik Ekonomiczny: Dług jak w pandemii

Pobierz raport

 

DZIŚ W CENTRUM UWAGI:

  • Wtorek nie przyniósł silnych zmian na głównych rynkach akcji. Indeksy akcyjne w USA lekko rosły, zaś w Europie nieznacznie spadały. Dużo więcej wydarzyło się na krajowym rynku - WIG wzrósł o 1,7% a WIG20 o 2,2% - częściowo za sprawą doniesień, że kwestia podatku od nadzwyczajnych zysków banków nie znajdzie się w dzisiejszym przemówieniu Premiera D.Tuska. Kurs euro był stabilny względem dolara, zaś złoty kontynuował trend aprecjacyjny względem głównych walut – EURPLN obniżył się do 4,261, a USDPLN poniżej 3,73. Rentowności amerykańskich Treasuries nieco się obniżyły, podobnie rentowności krajowych papierów.
  • Główną publikacją dnia, a nawet tygodnia, będzie majowa inflacja CPI z USA. W ostatnich 3 miesiącach ta miara inflacji zaskakiwała w dół, w kwietniu wyniosła 2,3% r/r, a dane nie odzwierciedlały jeszcze wyższych ceł. Zakładamy, zgodnie z konsensusem, że w maju inflacja CPI wzrosła do 2,5% r/r, a inflacja bazowa do 2,9% r/r. Nie będzie to jednak efekt wyższego bieżącego impetu (który powinien pozostać w okolicy 0,2% m/m), ale efektów bazy, które pozostają neutralne z perspektywy FOMC.
  • W Polsce najważniejszym wydarzeniem będzie rozpatrywany przez Sejm wniosek Premiera D.Tuska o udzielenie rządowi wotum zaufania. Wznowienie obrad parlamentu zaplanowane jest na 9:00 i rozpocznie się od wystąpienia Premiera, po którym zaplanowano debatę. Głosowanie nad wnioskiem zaplanowane jest na 14:00. Ewentualne nieudzielenie przez Sejm poparcia zobowiązuje Premiera do podania się do dymisji.
  • W Europie uwaga skupi się na inflacji CPI na Węgrzech w maju. Szacujemy, że była ona nieco niższa niż wskazuje rynkowy konsensus (PKOe: 4,1% r/r, kons.: 4,3% r/r) i niższa niż w kwietniu (4,2% r/r).
  • Ponadto w Europie wypowiadać się będą bankierzy centralni – C.Lagarde (Prezeska EBC) oraz P.Lane (główny ekonomista EBC), zaś w USA sekretarz skarbu S.Bessent będzie występować przed Kongresem.

 

PRZEGLĄD WYDARZEŃ EKONOMICZNYCH:

  • POL: Dług publiczny (sektora GG, wg definicji KE) w 1q25 wzrósł do 57,4% PKB z 55,3% PKB w 4q24. W ujęciu kwartalnym (q/q) dług zwiększył się o 5,5%, co stanowi jeden z najwyższych przyrostów w historii. W relacji do PKB dług przyrósł o 2,2pp q/q po wzroście o 2pp q/q w 4q24. Silniejsze wzrosty obserwowano na początku XXI w., podczas kryzysu finansowego (2008-09) oraz pandemii (2020). Nowe zadłużenie pochodzi przede wszystkim z sektora centralnego, podczas gdy dług sektora samorządowego zmniejszył się o 1,8 mld PLN q/q. Zadłużenie w funduszach pozabudżetowych spadło (głównie za sprawą spłaty obligacji PFR o wartości 18,5 mld PLN środkami z budżetu centralnego). Szukając przyczyn tak znaczącego wzrostu długu ogółem, można wskazać na kontrakty zbrojeniowe, część pożyczkową KPO (traktowaną jako dług publiczny), a także zabezpieczenie środków na przyszłe wydatki. Może to również sugerować, że konsolidacja fiskalna (redukcja deficytu w relacji do PKB) jeszcze się nie rozpoczęła, a deficyt nadal rośnie. Dług według metodyki krajowej wzrósł do 46,3% PKB z 44,3% PKB w poprzednim kwartale, pozostając nadal daleko od konstytucyjnej granicy 60% PKB. Pozytywną informacją w raporcie MF jest brak istotnego wzrostu długu generowanego przez niepaństwowe fundusze celowe, co poprawia przejrzystość finansów publicznych. Po uwzględnieniu tych danych nie możemy wykluczyć, że do przekroczenia poziomu 60% PKB przez dług sektora GG może dojść jeszcze w tym roku. Oznacza to też, że nasza dotychczasowa prognoza długu (57,8% PKB na koniec 2025) się zdezaktualizowała i wymaga rewizji w górę.
  • USA: Według doniesień stacji CNN, Federalny Sąd Apelacyjny zezwolił na tymczasowe wdrożenie ceł ogłoszonych przez Prezydenta USA do czasu rozstrzygnięcia sporów prawnych. Decyzja uchyla wcześniejsze orzeczenie Sądu ds. Handlu Międzynarodowego, który uznał, że prezydent przekroczył swoje uprawnienia, nakładając cła na podstawie ustawy o międzynarodowych nadzwyczajnych uprawnieniach gospodarczych (IEEPA). D.Trump uzasadnił swoje działania, powołując się na „stan wyjątkowy”.
  • EUR: Indeks Sentix, mierzący oczekiwania inwestorów w strefie euro, w czerwcu wzrósł do 0,2 pkt. z −8,1 pkt. w maju, a skala wzrostu przewyższyła oczekiwania (kons.: −5,5 pkt.). Tym samym wskaźnik osiągnął poziom najwyższy od czerwca 2024. Poprawiły się zarówno ocena sytuacji bieżącej (do −13,0 pkt. z −19,3 pkt. miesiąc wcześniej), jak i oczekiwania co do przyszłości (do 14,3 pkt. z 3,8 pkt.). W Niemczech wskaźnik wzrósł jeszcze silniej – ocena sytuacji bieżącej poprawiła się do −26,8 pkt. (+8,5 pkt. m/m), a oczekiwania do 17,5 pkt. (+12,0 pkt. m/m). Główny indeks w Niemczech wzrósł do −5,9 pkt. z −16,0 pkt. w maju i znajduje się na poziomie najwyższym od marca 2022. W komentarzu do danych wzrost indeksu w Niemczech wiązano z poprawą nastrojów po zmianie rządu, zaś wzrost indeksu w całej strefie euro wspierany był zarówno przez poprawę nastrojów w Niemczech jak i rosnące nadzieje na to, że cała strefa euro skorzysta na ożywieniu w największej europejskiej gospodarce.
  • USA: Sekretarz handlu H.Lutnick ogłosił, że USA i Chiny uzgodniły ramy planu wdrożenia wcześniejszego porozumienia handlowego z Genewy. Plan wymaga akceptacji przywódców obu państw. H.Lutnick nie podał szczegółów ustaleń poza tym, że plan zakłada wdrożenie tych postanowień, które już ustalono podczas pierwszego spotkania delegacji w Genewie, po którym obie strony obniżyły wzajemne cła.
  • USA: Według doniesień Bloomberga sekretarz skarbu S.Bessent może być kandydatem na kolejnego Prezesa Fed, który zastąpi J.Powella, którego kadencja kończy się w przyszłym roku. Na krótkiej liście branych pod uwagę kandydatów oprócz S.Bessenta jest też K.Warsh.
  • CZE: Finalny odczyt potwierdził wzrost inflacji CPI w maju do 2,4% r/r z 1,8% r/r w kwietniu. Dynamika cen żywności i napojów bezalkoholowych wzrosła do 5,4% r/r z 4,1% r/r miesiąc wcześniej, a wkład tej kategorii do rocznej inflacji zwiększył się do 0,9pp z 0,7pp. Zawirowania związane z cenami żywności, tj. mocny spadek w kwietniu i analogiczny wzrost w maju, mogą wg nas wynikać z promocji związanych ze świętami wielkanocnymi (w 2024 w marcu, w 2025 w kwietniu). Tym samym nie traktujemy wzrostu inflacji CPI w maju jako tak niepokojącego, jak wynikałoby na pierwszy rzut oka. Dynamika cen towarów wzrosła do 0,9% r/r z 0,2% r/r, zaś inflacja usługowa do 4,9% r/r z 4,7% r/r. W ujęciu miesięcznym ceny wzrosły o 0,5% wobec −0,1% w kwietniu 2025 oraz 0,0% m/m w maju 2024.
  • ROM: Eksport dóbr w kwietniu obniżył się o 5,2% r/r (do 7,868 mld EUR), zaś import wzrósł o 0,4% r/r (do 11,009 mld EUR). Tym samym deficyt w handlu zagranicznym wyniósł 3,141 mld EUR.
  • POL: Liczba wolnych miejsc pracy na koniec 1q25 wyniosła 101,0 tys., co przekłada się na wzrost o 11,0% q/q oraz spadek o 9,8% r/r. W ujęciu sektorowym najwięcej wolnych miejsc pracy występowało w przetwórstwie przemysłowym (21,6 tys.). Wskaźnik wolnych miejsc pracy na koniec 1q25 wyniósł 0,82%, wzrósł o 0,08pp q/q oraz spadł o 0,07 pp r/r. Po odsezonowaniu (przez GUS) odsetek nieobsadzonych miejsc pracy był w minionym kwartale najniższy od końca 2020. Dane wskazują na lekkie schłodzenie warunków na rynku pracy. Podobny sygnał dał wcześniej relatywnie silny wzrost bezrobocia wg BAEL w 1q25.
  • POL: Premier D.Tusk poinformował, że w czwartek odbędzie się dodatkowe posiedzenie rządu na temat budżetu na 2026.
  • POL: Agencja Uzbrojenia i Ministerstwo Obrony Narodowej poinformowały, że Polska (oraz 5 innych państw UE) otrzyma dodatkowe środki na zakup amunicji z unijnego programu EDIRPA (The European Defence Industry Reinforcement through common Procurement Act). Całkowity budżet programu wynosi około 300 mln EUR.